انواع مته‌های معدن
امروزه مته‌های حفاری یکی از اجزای جدا نشدنی صنعت حفاری به حساب می‌آیند به طوری که انجام عملیات حفاری بدون این مته‌ها غیر ممکن خواهد بود.
اصلی‌ترین هدف انجام عملیات حفاری، به منظور استخراج فلزات گران بها، پر استفاده و نفت و گاز می‌باشد. بیت‌های حفاری به انتهای رشته‌ها یا همان لوله‌های حفاری به منظور حفر کردن زمین و سنگ‌های مختلف بسته می‌شوند. به دلیل اینکه این مته‌ها در معرض فشار و اصطکاک و طبیعتاً دمای بسیار بالا قرار می‌گیرند، پس از مدتی فرسوده شده و کارایی آنها کاهش می‌یابد و در برخی موارد حتی ممکن است این مته‌ها با اینکه از سختی و مقاومت بسیار بالایی برخوردار هستند، حین عملیات بشکنند؛ بنابراین لازم است بعد از مدتی استفاده بسته به نوع کاربرد آنها را تعویض کنید. بنا بر دلایلی که در بالا گفته شد، عمر این قطعات از بقیه اجزای رشته حفاری کمتر است و حتماً برای تعویض آنها باید عملیات حفاری را متوقف نمود. مته‌های حفاری که در زبان انگلیسی به آنها بیت (Bit) گفته می‌شود در انواع بسیار گوناگون و کاربردهای بسیار متنوع تولید و عرضه می‌شوند.
در ادامه با انواع این مته‌ها آشنا خواهید شد.
انواع مته‌های حفاری:
1) مته‌های کاجی چرخان ( یا غلطان) که در زبان انگلیسی به آنها Roller Cone Bits نیز گفته می‌شود.
2) مته‌های تیغه ثابت یا Fixed Cutter Bits
1. مته‌های مخروطی غلتان (Roller Cone Drilling Bits):
این مته یکی از پر استفاده ترین انواع مته در صنعت حفاری بوده و انواع مختلفی دارند. مشهورترین و رایج‌ترین انواع آنها، مته‌های سه کاجه غلتان (Tricone Cone Bits) می‌باشد که در صنعت معمولاً به آنها مته غلتک مخروطی نیز گفته می‌شود و بنام مته سه کاجه چرخشی (Tricone Rotary Drilling Bits) یا به اختصار سه کاجه نیز شناخته می‌شوند.
مته‌های مخروطی غلتان خود بر دو نوع‌اند:
• مته‌های دندانه فولادی (Milled Tooth/Steel Tooth Bits)
• مته‌های تنگستن کارباید یا کاربید (Tungsten Carbide Bits)
که در ادامه توضیح مختصری از ویژگی‌ها و تفاوت‌هایشان برایتان خواهیم داد.
بیت‌های دو مخروطه نیز در عملیاتی مانند حفاری طبقات نرم و همچنین شیب دار، حفاری‌های کج و کج کردن چاه به دلیل دو مخروطی بودن مناسب هستند. دو کاجه بودن این مته‌ها سبب می‌شود فضای بیشتری برای نسب نازل (Nozzle) در داخل مته فراهم شود. به طور کلی بدنه مته‌های چرخشی از چند عدد مخروط، چند عدد نازل، یک بدنه برای سوار کردن مخروط‌ها و نازل‌ها بر روی آن و بدنه خود مته تشکیل می‌شوند.
در مته‌های دندانه فولادی دندانه‌های رو مخروط تراشیده می‌شود؛ این در حالی است که در مته‌های تنگستن کاربیدی، دندانه‌هایی از جنس کاربید تنگستن بر روی کاج‌ها نصب می‌شود. بیت‌های کاربید تنگستن با وجود اینکه گران‌تر از فولاد می‌باشند، به علت کارایی و مقاومت بیشتر، قیمت بالا خود را برای مصرف کننده جبران می‌کنند. در مته‌های مخروطی معمولاً چند نازل که در بالا به آنها اشاره شد، تعبیه می‌شود. وظیفه اصلی نازل، خارج نمودن گل حفاری (که به آن سیال حفاری، مایع حفاری یا Drilling Fluid نیز گفته می‌شود) از ته حفره به منظور بهتر انجام شدن عملیات می‌باشد.2. مته‌های تیغه ثابت (Fixed Cutter Drilling Bits):
مته‌هایی که درون آنها غلتک مخروطی چرخشی مانند مته‌های کاجی وجود ندارد و جنس و کاربرد آنها نیز متفاوت از مته‌های مخروطی غلتان است و در انگلیسی با نام Fixed Cutter Bit شناخته می‌شوند.
گونه مته‌ها نسبت به مته‌های مخروطی بسیار گران‌تر و در عوض از مقاومت و بازده بالاتری برخوردار بوده و در انواع متنوع‌تری تولید می‌شوند. مته‌های الماسه، یکی از پرکاربرد ترین و رایج‌ترین انواع مته‌های تیغه ثابت بوده و با توجه به طبیعی یا مصنوعی بودن الماس سازنده آنها به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
مته‌های از جنس الماس مصنوعی:
• مته‌های PDC (الماس پلی کریستالین فشرده شده)
• مته‌های TPS (الماس پلی کریستالین مقاوم به حرارت)
مته‌های از جنس الماس طبیعی و مته‌های اشباع شده از الماس که در ساخت آنها هم از الماس طبیعی و هم مصنوعی استفاده می‌شود.
البته انواع دیگری از مته‌های تیغه ثابت مانند مته‌های سپری، چکش DTH، مته‌های مغزه‌گیری، کنار گذر، ضد انحراف و نامتقارن وجود دارند که در آینده به آنها اشاره خواهد شد.
بیت‌های حفاری بر اساس نوع کارکرد و روش حفاری به سه دسته تقسیم می‌گردند:
1. مته‌هایی که سنگ و خاک سطح مورد نظر را خراش داده و به مرور زمان خرد می‌کنند.
2. مته‌هایی که سطح مورد نظر را با کندن و بریدن تکه‌های کوچک از آن حفاری می‌کنند.
3. مته‌هایی که با کوبش و ضربه سنگ‌های سطح مورد نظر را خرد می‌کنند.
برای خرید مته حفاری مورد نظر، باید به نکاتی مانند جنس سطحی که قرار است حفاری کنید، هزینه موجود و سرعت مطلوب حفاری توجه نموده و با توجه به آنها مته مناسب را خریداری نمایید. خریداری مته نامناسب باعث اتلاف وقت و بودجه شما خواهد شد. پس حتماً قبل از خرید اطلاعات لازم در مورد هر مته را مطالعه نمایید.
By accepting you will be accessing a service provided by a third-party external to https://modirkharid.com/mag/