بیت‌ها یا مته‌های الماسه

در گذشته از مته‌های الماسه برای سوراخ کردن سازندهای بسیار سخت استفاده می‌شد. نخستین مته‌های الماسه در مقایسه با مته‌های غلتکی بسیار گران بودند. این امر باعث می‌شد که برای عملیات حفاری مقرون به صرفه نباشند. پیشرفت‌های بعدی در تولید مته‌های الماسه باعث شد تا این مته‌ها برای حفاری مؤثرتر واقع شوند.

انتخاب یک متهٔ الماسه برای اجرای عملیات حفاری بیشتر بر اساس تحلیل هزینه - فایده است، اما در شرایط بخصوصی استفاده از بیت‌های الماسه می‌تواند از نظر اقتصادی با صرفه‌تر از بیت‌های غلتکی باشد که در زیر ما این شرایط را برای شما ذکر خواهیم کرد. 

 چرا باید از متۀ الماسه استفاده کنیم؟

در برخی موارد، وزن زیاد گل حفاری و همچنین ویژگی‌های هیدرولیکی مته‌های غلتکی مانعی برای حفاری با مته‌های مخروطی غلتکی می‌باشد که باعث می‌شود مته به میزان مناسبی نفوذ نکند. با توجه به متوسط نیروی اسب بخار در هر اینچ مربع که برای تمیز کردن سطح بیت مورد نیاز است، استفاده از بیت الماسه نتایج بهتری را در بر خواهد داشت. به طور کلی سرعت حفاری با مته‌های الماسه بالاتر از مته‌های دیگر همچون مته‌های کاجی غلتان خواهد بود. 

مته‌های الماسه از نظر جنس الماس بکار رفته در آن‌ها در دو نوع طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می‌شوند و مته‌های الماسی مصنوعی خود به سه گروه PDC و TSP و Impregnated Diamond Bits تقسیم می‌شوند. 

مته‌های الماسه طبیعی: 

 مته الماسه طبیعی برای مغزه‌گیری و حفاری در سازندهای با سختی متوسط تا بسیار بالا مناسب است. در این نوع مته از قطعات ریز الماس طبیعی در سر مته استفاده می‌شود. این قطعات در اندازه‌های کوچک و تعداد زیاد بکار می‌روند بنابراین فاصله کمی بین بدنه مته و کف چاه به وجود آمده و در نتیجه نیرو بهتر به سطح مورد نظر منتقل می‌شود. این مته‌ها در هنگام حفاری گرمای فوق‌العاده بالایی ایجاد می‌کنند که به دبی بالای گل برای تمیز شدن و خنک شدن نیاز دارند. مته‌های الماسه طبیعی برای حفر سازند‌های نرم مناسب نیستند زیرا سطح آن‌ها برای چنین سازند‌هایی بیش از حد صاف و هموار است، در عوض از قدرت تراش و خردکنندگی بالایی در برابر سازندهای سخت برخوردار می‌باشند.

مته‌های الماسه پلی کریستالین (PDC): 

 متهٔ الماسی پلی کریستالین PDC که مخفف Polycrystalline Diamond Compact می‌باشد مته‌ای است که به کمک صفحه‌های الماسه مصنوعی کوچکی که به آن‌ها برنده (Cutter) گفته می‌شود با حرکت خراش دهندهٔ مداوم و افقی، حفره‌ای در دل سنگ ایجاد می‌کند. کاربرد اصلی مته‌های PDC، حفاری از میان سنگ‌های رسی است که البته با مشکلات خاصی، مانند تنگ شدن سوراخ رو به رو است. مته‌های الماسی PDC هم با بدنهٔ ماتریسی و هم بدنهٔ فولادی ساخته می‌شوند. مته‌های ماتریسی در مواقع و محیط‌هایی بکار می‌روند که مته‌های PDC بدنه فولادی دچار فرسایش بدنه شده باشند. از طرف دیگر بدنه‌های فولادی می‌توانند فشار ضربهٔ زیادی را تحمل کنند. مته‌های PDC تقریباً پر کاربردترین مته‌های الماسه می‌باشند و غیر از موردی که به آن اشاره شد برای گروه عظیمی از سطوح و سازندها کاربرد دارند.

مته‌های الماسه مقاوم به دما (TSP): 

 مته‌های TSP از الماس پلی کریستالین مقاوم به دما به عنوان مادهٔ اصلی در ساخت قسمت‌های برش دهنده خود استفاده می‌کنند. المان‌های این مته تماماً از ذرات الماس مصنوعی در اندازه‌های میکرومتری تشکیل شده‌اند که به شکل منشور مثلثی یا مکعبی در می‌آیند. مته‌های نوع مته TSP نسبت به PDC مقاومت حرارتی بالاتری دارد و از نظر شکل و اندازه نیز این مته‌ها بیشتر شبیه مته‌های الماس طبیعی هستند. همچنین به دلیل کوچکتر بودن ذرات مته TSP نسبت به مته‌های PDC میزان نفوذ این مته‌ها به سطح مورد نظر کمتر است.

مته‌های اشباع شده از الماس (Impregnated Diamond Bits): 

ساختار این مته به این صورت است که بدنه مته را از مانند مته‌های PDC و TSP از فولاد یا ماتریکس و با سوراخ‌های بسیار ساخته و سپس ماتریکس دیگری که با الماس اشباع شده را در درون این سوراخ‌ها تعبیه می‌کنند و سپس روی این زائده‌ها را با پودری فلزی می‌پوشانند.
هم قطعات الماس مصنوعی و هم طبیعی مستعد شکسته و خرد شدن در برابر ضربه را هستند، اما با زاویه‌ای که در درون این مته قرار می‌گیرند (عمو بر سر مته)، مقاومت آن‌ها به حداکثر میزان ممکن افزایش خواهد یافت. تنها ایرادی که برای این مته‌ها می‌توان یافت آن است که برای آنکه بازده خوب و مطلوبی داشته باشند، عملیات حفاری باید با سرعت زیادی انجام شود؛ بنابراین باید حفاری را با توربو دریل‌ها انجام داد زیرا آن‌ها قادر هستند تا حفاری را با سرعت بسیار بالاتری نسبت به موتورهای حفاری معمولی انجام دهند

قبل از شروع به حفاری با این گونه مته‌ها، باید ظاهر مته را برای یافتن هرگونه آسیبی بررسی کنید و در صورت مشاهده آسیب هرگز از آن استفاده نکنید. اگر مته کمی خراب شده یا به درستی نصب نشده باشد استفاده از آن می‌تواند بسیار خطرناک باشد. به یاد داشته باشید که همیشه باید کفش ایمنی خود را بپوشید و لباس ایمنی مخصوص، محافظ شنوایی، عینک ایمنی و تجهیزات تنفسی مناسب نیز به همراه داشته باشید. همچنین مراقب تکان‌ها، لرزش‌ها و ضربات ناگهانی باشید چرا که این عوامل باعث تخریب مته‌های الماسه می‌شوند.