گل حفاری چیست؟
برای استفاده مجدد، گل حفاری به درون رشته حفاری پمپ می‌شود؛ بنابراین جریان پیوسته‌ای از گل حفاری به درون رشته حفاری و مته فرستاده شده و از طرف دیگر این جریان گل تا صافی و مخزن ادامه خواهد داشت.
از فواید گل حفاری این است که باعث فشار لوله حفاری به دیواره چاه شده و از ریزش آن جلوگیری به عمل می‌آورد. این ماده همچنین منافذ دیواره چاه را نیز پوشانده و مانع از خروج یا ورود مواد ناخواسته به داخل این منافذ می‌شود. علاوه بر مواردی که بیان گردید، لایه‌های متخلخلی در اعماق زمین وجود دارند که حاوی نفت و گاز هستند. ممکن است به دلیل بی احتیاطی در عملیات حفاری این مواد به بیرون راه پیدا کرده و باعث انفجار و آتش سوزی شوند. استفاده از گل حفاری با وزن و مقاومت مناسب باعث جلوگیری از چنین رخدادها شده و امکان بروز هرگونه خسارت جانی و مالی را کاهش خواهد داد.
انواع گل حفاری
دسته اول گل‌های آبی (Water Based یا WB) بوده و خود به دو گروه پراکنده و غیر پراکنده تقسیم می‌شوند.
دسته دوم گل‌های غیر آبی می‌باشند که به آن‌ها گل‌های روغنی (Oil Based یا OB) نیز گفته می‌شود.
و دسته سوم گل‌های پایه گازی هستند و برای استفاده از آن‌ها انواع مختلفی از گازها استفاده می‌شود.
کاربردهای گل حفاری
1. حمل ذرات بریده شده از چاه حفاری
وظیفه اصلی گل حفاری حمل مواد حاصل از حفر چاه به بیرون از آن می‌باشد. توانایی آن در انجام چنین کاری بستگی به اندازه ذرات، شکل و چگالی آن‌ها و همچنین سرعت حرکت و گرانرَوی یا ویسکوزیته (مقاومت سیالات به جاری شدن) گل به بیرون از چاه دارد. در نظر داشته باشید که اگر ویسکوزیته گل پایین باشد، توانایی حمل ذرات را نداشته و بنابراین ذرات هنگام حمل به ته چاه سقوط خواهند نمود.
2. کنترل فشارهای وارده بر سازند
اگر فشار سازند افزایش یابد، باید چگالی سیال حفاری را افزایش داد تا فشار وارده از سازند را خنثی کرده و تعادل چاه حفاری را حفظ نماید. فشارهای وارد از سازند اگر خنثی نشود باعث نشت جریان‌های ناخواسته‌ای از مواد سازند شده که در بعضی از موارد این نشتی‌ها می‌توانند به صورت انفجاری خارج شده و مشکلات و خسارات زیادی بیافرینند.
فشار ستون گل باید از فشار سازند بیشتر باشد، در این صورت گل تصفیه شده تماماً روی منافذ را پوشانده و از نشت مواد ناخواسته جلوگیری خواهد کرد.
4. خنک کردن مته
به دلیل اینکه هم مته و هم رشته حفاری با سرعت و نیروی زیادی در داخل چاه حفاری می‌چرخند و حرکت می‌کنند، اصطکاک زیادی بین سطح آن‌ها و سطح چاه ایجاد شده که این خود باعث تولید دمای بسیار زیاد و از بین بردن مته می‌شود. گل حفاری با حرکت در چاه حفاری مقداری از این گرما را دریافت کرده و با خود به بالا می‌برد و باعث خنک شدن مته می‌شود.
البته موارد دیگری نیز هستند که می‌توان به آن‌ها اشاره نمود منتها به دلیل جزئی بودن و منحرف نشدن بحث به حاشیه، فعلاً به آن‌ها اشاره‌ای نمی‌کنیم.
آیا انواع مختلف گل‌های حفاری باهم تفاوت دارند؟
گل‌های حفاری بر پایه آب رایج‌ترین نوع گل‌های حفاری بوده و در حدود 80 درصد عملیات حفاری بوسیله اینگونه گل انجام می‌شود. آبی که در ساخت این گل بکار می‌رود جزء ثابت آن بوده و می‌تواند آب شیرین، آب دریا، آب شور و یا آب شور اشباع شده باشد. گل‌های آبی ارزان هستند و می‌توان در مواقعی که گل دچار کاستی می‌شود با اضافه کردن موادی به آن دوباره از آن‌ها استفاده نمود. کاستی گل به معنای کمبود و گم شدن مقداری از گل در چاه حفاری به دلایل مختلف بوده و معمولاً در حفاری‌های زیر آبی زیاد پیش می‌آید. البته این گل معایبی نیز دارد و آن هم اینکه با خاک رس واکنش نشان داده و منجر به ایجاد مشکلاتی در حفاری می‌شود که به زمان حساس هستند. مثلاً در بعضی مواقع با گذشت زمان اندازه چاه زیاد خواهد شد که این امر نیز به نوبه خود مشکلاتی را در بر خواهد داشت.
گل‌های بر پایه روغن همان طور که از نامشان مشخص است از روغن به عنوان جزء ثابت استفاده می‌کنند. مزیت اصلی گل‌های پایه روغنی، اصطکاک کمتر در چاه هنگام استفاده از این نوع گل می‌باشد، البته گل‌های روغنی گران‌تر از گل‌های آبی هستند.
گل‌های حفاری گازی یا هوایی نیز مزایایی مانند هزینه نسبتاً مناسب (با وجود امکاناتی که در اختیار مصرف کننده می‌گذارند) و سرعت چرخش بسیار بالا داشته و عمر مته حفاری را تا حد زیادی حفظ می‌کنند و همچنین معایبی مانند امکان ایجاد آتش‌سوزی هنگام برخورد با هیدروکربن‌ها دارند و علاوه بر آن نباید با آب تماس پیدا کنند.
By accepting you will be accessing a service provided by a third-party external to https://modirkharid.com/mag/