معادن شن ایران
بعد از آب، شن، با مقدار مصرف حدود 53 میلیارد تن در دنیا، یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که اغلب با ماسه اشتباه گرفته میشود.
در واقع به سنگهای بسیار کوچک که بزرگتر از ریگ و درشتتر از ماسه هستند، شن گفته میشود. شنها به دو دسته شن ریز و شن درشت طبقهبندی میشوند. البته خرده سنگهایی که کوچکتر از شن باشند (حدوداً کوچکتر از 4 میلیمتر) را ماسه مینامند. ماسه تقریباً در تمامی مناطق ساحلی دنیا و بخصوص در بستر دریاها و اقیانوسها وجود دارد و از نظر زمینشناسی به سه دسته درشت، متوسط و ریز تقسیم میشود.
خرده سنگهایی با سایز بیشتر از 0.075 میلیمتر و کمتر از 4.5 میلیمتر را ماسه گویند.
تعریف کلی شن:
سنگهای کوچکی که اندازه آنها کمتر از 75 میلیمتر و بزرگتر از 4.5 میلیمتر باشد را شن به حساب میآورند.
معادن و منابع طبیعی ایران:
ایران جزء 15 کشور غنی از نظر منابع معدنی میباشد و استان خراسان دارای بیشترین تعداد معادن، از جمله معدن شن است. ناگفته نماند که حدود 60 درصد از منابع کل ایران هنوز دست نخورده ماندهاند و همین موضوع کشور ما را بهعنوان اولین کشور با منابع طبیعی بهرهبرداری نشده معرفی میکند.
نحوه تشکیل شن و ماسه:
سنگهای مقاوم با ترکیبات شیمیایی مختلف از جمله سیلیس و کوارتز با گذشت زمان بر اثر عواملی مثل باران شدید، تگرگ و یخبندان میشکنند. سپس باگذشت زمان، به علت جداشدن بعضی از مواد معدنی و هوازدگی به تکههای کوچکتری تبدیل شده و در نهایت ماسه سنگ یا همان شن را تشکیل میدهند. به مرور زمان ماسهها که سبکتر هستند به کنار سواحل راه پیدا میکنند و شن ها نیز بهصورت تپهای در مکانهای مختلف جمع شده و معادن شن را به وجود میآورند. در واقع قسمتی از کل خاک کره زمین را شن و ماسه تشکیل میدهند. شن و ماسه پس از انباشته شدن در مناطق مختلف و با گذشت زمان، معادن شن و ماسه را به وجود میآورند. پس از تشخیص مهندسین و تعیین معدن مناسب، حفاران با استفاده از دستگاههای حفاری عظیم، مقادیر زیادی شن و ماسه استخراج میکنند. سپس شن و ماسه استخراج شده را به کارخانهها میبرند و با استفاده از دستگاههای جدا کننده، به طور عمده آنها را بر اساس چند اندازه کلی و استاندارد، جداسازی میکنند تا در مراحل بعد به راحتی قابل استفاده باشند.
انواع شن:
شنهای طبیعی: این نوع شن را در دریاها و کنار سواحل پیدا میکنید و چون طی مدت زیادی با آب در تماس بوده است کاملاً صاف و صیقلی میباشد. همچنین آنها را شنهای گوشه گرد نیز مینامند.
شنهای مصنوعی (شنهای شکسته): این نوع شنها، همان طور که از اسمشان مشخص است به دست انسان و با شکستن سنگهایی سخت با مواد معدنی مناسب به دست میآیند. البته در نظر داشته باشید که شنهای مصنوعی بهخاطر در تماس نبودن با آب، گوشههای بسیار تیزی دارند و همین ویژگی باعث میشود که بهوفور در تهیه ملاط بتن بکار بروند.
شنهای سوزنی و شنهای پولکی نیز دو گروه دیگر از خانواده شنها هستند که کاربرد چندانی ندارند.
کاربرد انواع شن:
با توجه به ویژگیهای لازم برای هر محیط و طبق نیازهای کاربران از یک محصول، مهندسین نوع شن را انتخاب کرده و آن را در صنایع زیر به کار میبرند:
- صنعت تولید ملاط در آجرچینی
- صنعت سنباده سازی
- صنعت پیسازی ساختمان
- صنعت بتن سازی
- صنعت بستر سازی لولهها
- صنعت پوشش سطحی روسازی
- صنعت شیشه سازی
- صنعت ساخت مصالح پیشساخته
- صنعت دانهبندی کف فضاهای ساختهشده روی زمین
- صنعت ساخت شنهای رنگی برای تزیین محیط اطراف
ویژگیهای شن مناسب برای ساخت بتن:
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، شنهای مصنوعی بهخاطر گوشههای تیز، مقاومت خیلی بالا در شرایط متفاوت و درصد سایش کمتر از 40 درصد برای ساخت بتن مورد استفاده قرار میگیرند. البته باوجود اینکه مقادیر زیادی از شن در کویرها و صحراهای سرتاسر جهان وجود دارد، استفاده از آنها در بتون سازی تقریباً ممکن نیست؛ چون همانند شنهای کف سواحل و اقیانوسها، کاملاً صاف و صیقلی هستند.
ویژگی شنهای مناسب برای تولید شنهای رنگی:
شنهای رنگی برای تزیین مکانهای مختلفی از جمله گلدانها، آکواریومها، باغهای روی پشتبام، باغچهها و غیره استفاده میشوند. این نوع شنها یا به صورت طبیعی رنگی هستند و یا ابتدا شنهای روشنتر را استخراج میکنند و سپس آنها را با رنگهای صنعتی رنگآمیزی میکنند.
برخی از معادن شن ایران:
By accepting you will be accessing a service provided by a third-party external to https://modirkharid.com/mag/