مته های اره‌ای که در زبان انگلیسی به آنها Hole saw و یا Hole cutter گفته می شود، تیغه برنده دایره شکل بوده که بر روی این تیغه دایره ای شکل شیار هایی دقیقاً شبیه به همان هایی که بر روی اره معمولی وجود دارد، تعبیه شده است؛ به همین دلیل است که به آنها مته های اره‌ای گفته می شود.

مته اره‌ای به جای اینکه حفره مورد نظر را بصورت نقطه‌ای سوراخ کند، به شکل دایره آن را حفر می نماید. به این صورت که شیار های اره مانند بر روی این مته، دایره ای را در سطح مورد نظر ایجاد کرده و با گذشت زمان و انجام عملیات، تکه هایی استوانه ای شکل را از سطح مورد نظر می کَند و خارج می نماید. 

مته های اره‌ای معمولاً یک مته کوچک هدایت کننده نیز در وسط خود دارند تا از انحراف قسمت های تیغه‌ای مته به اطراف جلوگیری به عمل آورند. شکل حفاری آنها باعث می شود که گاهی این نوع سر مته را نسبت به سرمته های پیچشی (همانند سر مته های آوگر) و یا لبه‌ای (مانند مته تیغه‌ای، دو پر و راسول)، گزینه مناسب تری برای حفر سوراخ های بزرگ (بویژه آنهایی که قطرشان بیش از 25 میلی متر باشد) به حساب آیند، زیرا با چنین سر مته هایی می توان سوراخ های این چنینی را با مصرف انرژی کمتر و در زمان سریعتری حفر نمود. 

اندازه عمقی که این سر مته قادر به حفر است بستگی به عمق کاسه سر مته دارد. بیشتر مته های اره‌ای دارای کاسه با نسبت تصویر پایین تری از قطر نسبت به عمق هستند. این امر به این معناست که پهنای آنها نسبت به عمقشان اندازه کوچکتری دارد و این نوع سر مته ها برای سوراخ کردن قطعات با ضخامت پایین و همچنین سطوحی مانند خاک و سنگ های نرم که سختی پایینی دارند، بکار می روند. البته انواعی نیز هستند که اندازه قطرشان نسبت به عمقشان بیشتر بوده و طبیعتاً مصارف مخصوص به خود را دارند. 

انواع 

تنظیم پذیر (Adjustable) 

برنده دایره‌ای (Circle Cutter) 

 نوع دیگر مته اره‌ای تنظیم پذیر که به آن برنده دایره‌ای گفته می شود، از طریق تعبیه کردن یک، دو یا سه عدد دندانه قابل تعویض به همراه یک بیت (سر مته) کمکی ساخته می شود. برای کندن حفره با هر اندازه‌ای فقط کافی است تا دندانه ها در جای مناسب قرار بگیرند. این نوع از سر مته اره‌ای در اندازه های مختلفی تا قطر حداکثر 300 میلی متر وجود دارد و اغلب برای برش و کندن قطعات بزرگ از سطح استفاده می شود.

مزایا و معایب 

 مزیت اصلی این نوع مته نسبت به انواع دیگر، بازده آن است. به دلیل اینکه هنگام استفاده از این مته ماده کمی تراشیده و کنده می شود، نیروی کمتری برای انجام کار نیاز است. مزیت دیگر آنها، تواناییشان در حفر سوراخ های بزرگ است؛ به عنوان مثال برای حفره‌ای با قطر 100 میلی متر، نیاز به مته پیچشی و یا لبه‌ای بسیار بزرگ و ضخیمی می باشد و حتی ممکن است در چنین اندازه‌ای عملکرد درستی نداشته باشند، اما بیت های اره‌ای به راحتی قابلیت حفره با چنین اندازه‌ای را دارند.

البته این سر مته ها معایبی نیز دارند از جمله:

• این نوع سر مته باید توانایی تولید گشتاور قابل توجهی در سرعت های پایین داشته باشد.
• ممکن است مته اره‌ای هنگامی که در مجاورت مقادیر زیادی از گرد و غبار باشد، به سطح مورد نظر گیر کند، علاوه بر این حالت، هنگامی که توانایی کنترل حرکت را نداشته باشید و از مسیر اصلی‌اش خارج شود، باز هم ممکن است به قسمتی از سطح مورد نظر گیر کند.
• مته هایی که قدرتشان زیاد باشد، تکان و ضربه زیادی را تولید خواهند نمود و ممکن است مشکلاتی را ایجاد کنند؛ بنابراین برای استفاده از آنها بهتر است از دسته های بلند تری استفاده نمود و همچنین اگر حفره مورد نظر بسیار بزرگ است برای ایمنی بیشتر باید دو نفر عملیات را انجام دهند.
• مواد کنده و خراشیده شده که در درون کاسه سر مته قرار می گیرند ممکن است به درون کاسه چسبیده و پس از مدتی کار با مته از آن جدا شوند. گاهی مواقع این مواد چنان سفت و محکم به درون کاسه می چسبند که در آوردن آنها مدت زیادی را هدر می دهد.
• مورد آخر کمی خطرناک به نظر می رسد. بعضی مواقع نیز پیش می آید که موادی که در حال برش هستند هنگام انجام عملیات کنده شده و به درون حفره می افتند. در چنین شرایطی باید عملیات را متوقف کرد و کاتینگ ها یا همان مواد بریده شده را بیرون آورد؛ مخصوصاً اگر این مواد چوب و پلاستیک باشند، زیرا اگر هنگام کار با این مواد، تکه هایی از مواد بریده شده به درون حفره بیفتند و شما به حفاری ادامه دهید، به دلیل اصطکاک زیاد ممکن است این مواد آتش گرفته و در محل کار شما آتش سوزی رخ دهد.