فولاد ضد زنگ که به خاطر مقاومتش به خوردگی استفاده های گسترده ای دارد، دارای گرید های متنوعی نیز می باشد. داشتن گرید های متنوعی برای این آلیاژ مصداقی بر گسترده بودن مصرف آن در صنایع گوناگون است. 

با این حال این تنوع در انواع استیل ضد زنگ، نیازمند دانش کافی است تا از مصرف هزینه های اشتباه و اضافی جلوگیری به عمل آوریم. 

6 نکته مهم خرید فولاد ضد زنگ 

1. آیا باید به خوبی شکل پذیر باشد؟ 

اگر حوزه مصرف ما، نیازمند شکل پذیری بالایی باشد، باید از خرید فولاد های مارتنزیتی اجتناب کنید. فولاد های آستنیتیک مانند گرید 304 یا انواع فریتیکی از جمله 430 گزینه های مناسبی به شمار می آیند. فولاد های کارتنزیتی مانند گرید 410، معمولاً شکننده بوده و برای شکل دهی مناسب نیستند. به طور کلی گونه آستنتیکی مناسب ترین گزینه برای فولاد های ضد زنگ قابل شکل دهی به شمار می رود. 

2. آیا قرار است بر روی آن جوشکاری انجام شود؟ 

جوشکاری بر روی این آلیاژ با جوشکاری کردن استیل کربن بسیار متفاوت است و ممکن است به خوردگی بین دانه ای، ترک گرم و ترک خوردگی تنشی منجر شود. مناسب ترین موارد در بین فولاد های زنگ نزن، جزوه گروه آستنیتیکی می باشند. هنگام جوشکاری، گرید هایی چون 304 کربن پایین (304L) یا 347 باید استفاده شوند. گرید 304L مقدار کربن پایین تری دارد. همچنین به آلیاژ 347، پایدار کننده های نیوبیومی افزوده شده تا از خوردگی بین دانه ای جلوگیری حاصل شود. آلیاژ های فریتیک مانند گرید 430 و 439 و نیز گرید هایی از آلیاژ دوپلکس برای جوشکاری گزینه های مناسبی هستند. فولاد مارتنزیتی معمولاً برای جوشکاری مناسب نیستند اما با اینحال تعدادی از آنها که مقادیر کربن پایین داشته باشند را می توان جوشکاری نمود. اگر از فولاد ضد زنگ رسوب سختی استفاده می کنید، مراقب باشید که خواص مکانیکی اولیه آلیاژ هنگام جوشکاری دچار تغییر نشود. 

3. آیا می خواهید بر روی آن ماشین کاری انجام دهید؟ 

اگر نیاز به ماشین کاری باشد، باید نکات مهمی را هنگام کار با این آلیاژ رعایت نمود. بیشتر گرید های استیل زنگ نزن را می توان ماشین کاری کرد، اما باید بدانید که این آلیاژ بسیار مستعد کارسختی است. ماشین کاری را باید به گونه ای بهینه نمود تا بتوان تا حد امکان از وقوع این پدیده جلوگیری کرد. به علاوه، ابزار هایی که برای ماشین کاری استفاده می شوند هم باید کارایی خوبی داشته باشند. همانند استیل کربن، گوگرد را می توان به منظور افزایش شکل پذیری استفاده کرد. این کار را بر روی آلیاژ های دیگر مانند فولاد کربن 303 نیز قابل انجام است. فولاد فریتیک 416، نمونه یک نمونه از موادی است که با اضافه کردن گوگرد به آنها می توان عمل ماشین کاری را بر روی آنها انجام داد. 

4. چه مقدار و چه نوع مقاومت به خوردگی نیاز است؟ 

 اصلی ترین دلیل استفاده رایج این آلیاژ، مقاومت آن به خوردگی است. گرید های استیل ضد زنگ، خواص مکانیکی مختلفی را دارند؛ بنابراین مقاومت آنها به خوردگی نیز با یکدیگر تفاوت دارد. گرید های آستنیتیکی بیشترین پایداری را در برابر عوامل خورنده دارند و این ویژگی آنها به دلیل وجود مقادیر بالایی کروم در آنهاست. به همین دلیل است که گرید 304 مناسب ترین گزینه فولاد های ضد زنگ به شمار می رود. در کنار 304، گرید 316 نیز مناسب برای استفاده در محیط های خورنده می باشد.

فولاد فریتیکی و مارتنزیتی برای استفاده صرفه بیشتری دارند زیرا در آنها نیکل کمتری به کار رفته و در بعضی از گرید های آنها کروم کمتری نیز وجود دارد. البته مقادیر کمتر کروم کاهش مقاومت به خوردگی را نیز در بر خواهد داشت. گرید های دوپلکس را نیز برای جلوگیری از ترک ناشی از خوردگی تنشی که در فولاد آستنیتیک رخ می دهد استفاده می نمایند. 

5. آیا آلیاژ نیاز به عملیات حرارتی دارد؟ 

 اگر باید عملیات حرارتی بر روی فولاد ضد زنگ انجام شود، بهتر است بدانید که چگونه انواع مختلف این فلز در مجاورت حرارت، تغییر می کنند. بیشتر گرید های آستنیتیک و فریتیک را نمی توان با عملیات حرارتی سخت کاری نمود. استیل مارتنزیتی و رسوب سختی نمونه هایی هستند که می توان بر روی آنها عملیات حرارتی انجام داد، مانند گرید های 440C برای مارتنزیتی و 17-4 PH برای آلیاژ رسوب سختی.

6. به چه مقدار استحکام نیاز است؟ 

استحکام بالا ویژگی ای است که در فولاد مارتنزیتی و فولاد رسوب سختی می توان به آن دست یافت. به ترتیب گرید 440C و 15-5 PH از مواردی با استحکام بالا هستند. گونه های آستنیتیک، مانند گرید 316 هم دارای استحکام بالا می باشند، البته نه به اندازه استیل مارتنزیتی. گرید آستنیتیک همچنین مقادیر بالاتری از نیکل داشته و بنابراین یک فولاد ضد زنگ 316 نسبت به آلیاژ فریتیک و مارتنزیتیک، چقرمگی (مقاومت فلز به ترک و از هم گسیختگی) و شکل پذیری بالا تری هم دارد. آلیاژ دوپلکس قادر است تا خصوصیاتی شبیه به فولاد فریتیک را داشته و در عین حال شکل پذیری و چقرمگی خود را در حد فولاد آستنیتیک حفظ نماید.